Hastanelerde Hijyenin Önemi

Hastane ortamında hijyen, bireylerde ve toplumlarda sağlığın korunması ve devam ettirilmesi için gereken uygulamalar bütünüdür. İnsanların ortak kullanımına açık olan ve sağlık gibi son derece hayati bir alanda hizmet veren hastanelerde hijyenin sağlanması önemli bir gerekliliktir. Bu amaçla, devlet eliyle belirlenen politikalarla hastane ortamında mikro organizmaların kolayca yayılarak insanlara bulaşmasını önlemek üzere hijyen kuralları ve yönetmelikleri belirlenmiştir

Sağlık sektöründe temizlik koşullarından söz ederken, hijyen, sanitasyon, dezenfektasyon ve sterilizasyon gibi birbirine çok benzeyen ve çoğunlukla birbirinin yerine kullanılan bazı kavramları kısaca tanımlamak gerekir. Bilindiği üzere hijyen ve sanitasyon birbirini tamamlayan ve birbiri ile ilgili olan kavramlardır. Sanitasyon, daha çok gıda üretim alanları için gündeme gelse de hastane koşullarında da sağlığa zararlı mikro organizmaların güvenli bir seviyeye çekilmesini amaçlayan ve bu konuda çalışmalar yapan bir bilim dalıdır. Hijyen ve sanitasyon uygulamalarını birlikte kullanarak mikroorganizmaların gereğinden fazla çoğalmasını önleyen işlemlere ise dezenfektasyon denir. Sterilizasyon da dezenfektasyonla aynı amaca hizmet eder. Ancak dezenfektasyonda sadece insan sağlığına zararlı mikroorganizmalar hedef alınırken, sterilizasyonda tüm yaşayan mikroorganizmalar yok edilir.

Hastane ortamında hijyen ve sanitasyon konusu birlikte ele alınarak sağlıklı koşullar elde edilebilir. Bu nedenle de hastanelerde hijyen koşullarını doğru ve etkili bir biçimde sağlamak üzere sterilizasyon personelleri bulunur. Ayrıca hijyen ve sanitasyon işlemlerinin belirli kurallara göre yürütülerek hastane ortamının belirli hijyen koşullarına sahip olduğunu göstermek için kurumlar kalite güvence sistemlerine tabi olmaktadır.

Günümüzde hijyeni sağlamak üzere yapılan sanitasyon çalışmalarında yüzeyleri dezenfekte etmek amaçlanmaktadır. Sağlanan hijyen koşullarının hastane ortamında sürekliliği için kişisel hijyen, personel hijyeni, besin hijyeni, su hijyeni ve elbette bina hijyenini sağlamak gerekir.

Hastanelerde hijyen çalışmalarının amacı,  hijyen koşularının oluşturulmasını ve işletilmesini, sağlıklı iş ortamında çalışılabilmesi ve hijyenik ortamda hizmet verilmesi için uygun koşulların yaratılmasını sağlamaktır. Bu amaçla bir dizi hijyen süreci sistemli bir biçimde yürütülmelidir.

Hastanede, polikliniklerindeki ve servislerindeki çarşaflar, önlükler diğer yatak takımları çamaşırhanede yıkanarak ve ütülenerek ilgili birime teslim edilmeli,  ameliyathanede sterilizasyonu gereken müdahale takımları (yeşil çarşaf ve önlükler) çamaşırhanede yıkandıktan sonra Sterilizasyon odasında otoklavda steril edilmelidir. Sterilizasyonun doğruluğu indikatörlerle yapılarak yapılan doğrulama Sterilizasyon Kayıt Defterine işlenmelidir. Aletlerin de müdahaleden sonra yıkanıp ardından otoklavda steril edilmesi gerekir. Temizlik personeli ve servis sorumlu hemşireleri günlük temizliği sürekliği kontrol etmelidir. Mutfakta çalışan personelin periyodik olarak sağlık kontrolleri yapılmalıdır. Personel gerekli koruyucu ekipmanı kullanarak üretim yapmalıdır. Mutfak Depolarının temizliği de mutlaka yapılmalıdır.

Hastane ortamında temizlik işleyişi hasta odaları, muayene odaları ve ortak kullanım alanları başta olmak üzere işletmenin tamamının günlük ve beklenmedik durumlar göz önüne alınarak anlık temizliğini kapsamalıdır. Bunlara ek olarak, tekstil hijyeni yani, çarşaf, nevresim, perde gibi malzemelerin temizliği de sürekli olarak sağlanmalıdır.

Hastane ortamı gıda üretim alanları, oteller ve diğer toplu kullanım alanlarından farklı olarak açık yaralarından ya da cerrahi kesiklerinden dolayı  hava, su ve yüzeylerle gelebilen mikroorganizmaların istismarına açık halde olan insanlarla doludur. Bu nedenle çok farklı temizlik yöntemleriyle hijyen ve sterilizasyonu sağlanması gerektiği bir ortamdır. Hastane ortamında kullanılacak hijyen sağlamaya yönelik ekipmanların da ayrıca dikkatli seçilmesi gerekir. Sıradan hijyen ekipmanlarından ziyade toplu kullanım alanlarına özel tasarlanmış ürünler seçilmelidir. Acil göz ve vücut duşları, göz solüsyonları gibi hastane ortamına özel işçi sağlığı ve güvenliği ürünlerin yanı sıra, ayak pedallı musluklar, içten çekmeli havluluklar, galoş çıkarma makineleri, fotoselli çöp kovaları, dirsek kumandalı dezenfektanlıklar, fotoselli batikon verici makineler, pedallı batigon verici dispenserler gibi toplumun kullanıma uygun ekipmanlar tercih edilmelidir. Ayrıca, dezenfektanlı hijyen paspası, yapışkanlı hijyenik yaprak paspas gibi temizliği dezenfektan esaslarına göre yapmaya yardımcı olacak araçlar kullanılmalıdır. Eldivenlikler, paslanmaz çelikten eldiven kutuları, hijyenik kapı kolları gibi sağlık personeli kullanımına uygun araçların niteliklerine önem verilmelidir.

Hastane ortamında temizlik özellikle özel hastaneler için bir güvenirlik göstergesidir. Çünkü hasta tercihlerini belirleyen en önemli kriterlerden biri hastane ortamının hijyeni ve hijyeni sağlamaya yönelik ekipmanlarının yeterliliğidir.